Ik kwam onderweg deze leuke bladzijde tegen vol tips en ik polste even bij Wouter van Teeffelen of ik zijn info mocht delen.
Wouter is zelf opgegroeid op een gemengd landbouwbedrijf met fruitteelt als hoofdtak. Hij was altijd grote liefhebber van fruitgewassen in eigen tuin en eigen boomgaard. Sinds 1988 werkt hij als adviseur in de fruitteelt met eigen fruitteeltactiviteiten. Tegenwoordig is hij werkzaam bij Wageningen Economic Research maar daarnaast is daarnaast ook als Zelfplukboomgaardenier actief.
Hij geeft ook workshops rond het economisch model rond voedselbossen.
Nuttig tips
Vaak hebben mensen een fruitboom in hun tuin staan waarvan ze niet weten welk ras het is. Een veel gestelde vraag is of je als fruitdeskundige op basis van meestal een foto de naam van het ras weet. Nu is dat vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan want er zijn echt duizenden rassen van appels en peren. En die soms nog best op elkaar lijken. Om het determineren gemakkelijker te maken daarom wat tips.
- Maak een aantal goede foto’s van verschillende vruchten van het te determineren ras.
- Maak minimaal één detailfoto van het blad met liefst ook een stukje van de scheut of hout van de boom. Een foto van de bloesem is ook erg welkom maar de ervaring leert dat de vragen over welk ras vooral in de pluktijd komen. En dan heb je vaak niet zo even een detailfoto van de bloemen.
- Maak minimaal één foto waarin de gehele boom en de habitus (verschijningsvorm) van de boom goed zichtbaar is.
- Zeg iets over de rijptijd. Wanneer is de appel (pluk)rijp? Is het een zomerappel of rijpt die juist laat in het najaar.
- Beschrijf zo goed mogelijk de smaak van de (rijpe) vruchten. Denk niet alleen aan zoet, zuur of zoet/zuur maar ook aan welk ander ras de smaak of het aroma doet denken. Om woorden te vinden om het aroma van appels te beschrijven is er in Zwitserland zelfs een AromaRad ontwikkelt. Wat extra info over de textuur van de appels is welkom. Is het harde appel met een echte bite of is het een zachte appel wat snel melig wordt.
Plaats de foto’s met beschrijving op social media
Het vriendelijke verzoek is om bij vragen voor het determineren van rassen de foto’s met toelichting op mijn account bij Twitter of Facebook te plaatsen. Wel liefst op één of beide accounts van @mijneigenfruitboom. De ervaring leert dat bij de Facebook-groep Liefhebbers van fruit en fruitteelt veel reacties komen op berichten met vragen over welk ras het nu is. Belangrijk voordeel van delen op Social Media is dat collega’s uit de fruitteelt de post zien en ook kunnen reageren. Zo zijn er diverse volgers die echt veel beter in oude rassen thuis zijn.
Boekenwijsheid
Tot enkele decennia geleden verschenen er met enige regelmaat zogenaamde rassenlijsten voor fruitgewassen. Soms zijn oude exemplaren nog wel digitaal op het internet te vinden zoals de rassenlijst uit 1947. Het boekje Verdwenen appel- en perenrassen (RIVRO, Wageningen, 1983) is een boek met daarin veel samenvattende informatie over oude rassen bij appel en peer. Een ander bekend boek met prachtige tekeningen is de uitgave Nederlandsche fruitsoorten (Nederlandse Heidemaatschappij, 1942). Helaas allebei moeilijk tweedehands te krijgen en bij mijn weten ook niet als pdf op het internet te vinden.
Er zijn diverse organisaties actief met het behoud van hoogstamfruit en oude rassen als cultureel en agrarisch erfgoed. Sommigen hebben zelfs een eigen collectietuin met oude rassen. In de herfstperiode worden door diverse organisaties weleens bijeenkomsten georganiseerd waarin je vruchten van onbekende rassen door rassenkenners kunt laten determineren.
Denk daarbij aan organisaties als Museumtuin ‘t Olde Ras (Doesburg), het Fruitteeltmuseum (Kapelle), de Vlaamse Nationale Boomgaardenstichting, de Pomologische Vereniging Noord-Holland, de Noordelijke Pomologische Vereniging, het Nationaal Fruitpark Ochten, Kenniscentrum Vrienden van het oude fruit en Fruithof Frederiksoord. Ook in het buitenland zijn er veel organisaties en collectietuinen waarvan ik Brogdale – The Fruit Collection (VK, Kent) en het Duitse NABU nadrukkelijk wil noemen.