In 1978, stelde George Ramsey al dat de grote energieverspilling in de Verenigde Staten niet aan de techniek ligt. Volgens hem, ligt het aan de leefstijl en hoe men tegen het leven aankijkt. Daarom bedacht hij een concept van een autovrij en zelfvoorzienend dorp op basis van zonne-energie. Dit concept doopte hij om tot ecodorp. Bestaande ecodorpen lijken tegenwoordig bovendien erg op Ramsey’s concept.
Een stukje geschiedenis
Het verlangen naar gemeenschapsgevoel vloeit voort uit de gemeenschapsbeweging van de jaren 60 en 70 en zette zich voort in de jaren 80, toen Amerikanen steeds meer samenwoonden met gedeelde voorzieningen. De ecodorpbeweging groeide pas echt in de jaren 90. In 1991 schreef Robert Gilman en Diane Gilman namelijk een standaardwerk genaamd “Eco-dorpen en Duurzame Gemeenschappen” voor het Deense Gaia Trust. Daar definieerde Robert Gilman een ecodorp als volgt:
“Een ecodorp is een volledig uitgeruste nederzetting op menselijke schaal, waarin menselijke activiteiten harmonieus zijn geïntegreerd in de natuurlijke omgeving. Dit op een manier die een gezonde menselijke ontwikkeling ondersteunt en die succesvol kan worden gecontinueerd tot in het oneindige.”
Definitie – Robert Gilman
De ecodorpbeweging smolt pas echt samen tijdens de jaarlijkse herfstconferentie van de Findhorn Foundation (Schotland) in 1995, waar het concept van ecodorpen werd besproken. In de nasleep van die conferentie begonnen vele intentionele gemeenschappen zich eco-dorpen te noemen, waardoor de beweging toen echt gelanceerd werd. Tevens ontstond ook het “Global Ecovillage Network”. Dit netwerk werd opgericht door een 25-tal mensen die de Findhorn conferentie hadden bijgewoond. Het Gaia Trust fonds stond in voor de eerste 5 jaar financiering na het ontstaan van dit netwerk. Ondertussen bestaat het netwerk uit honderden ecodorpen uit meer dan 70 landen, verspreid over 6 continenten. In België is er één ecodorp die aangesloten is bij het European Ecovillage Network. Nederland telt dan weer 4 aangesloten ecodorpen.
De Weegbree: het eerste ecodorp in België
De Weegbree is een ecodorp in Sint-Katelijne-Waver. Het is enerzijds een woongroep van mensen die zich laten inspireren door de transitiebeweging, permacultuur en ecodorpen. Anderzijds is het een vzw die een ontmoetings- en oefenruimte opgericht heeft om antwoorden te zoeken op de uitdagingen en kansen van deze tijd. De Weegbree is ontstaan in 2002. Toen kocht de oprichter, Bruno, een oude boerderij op met 1 ha grond. Hij trok er samen met zijn vriendin Lies in. Ze beschikten meteen ook over een 2de gezinswoning. Tot 2012 focuste Bruno zich vooral op het organiseren van activiteiten en het verbouwen van de hoeve. In 2009 beschikte het ecodorp over 3 woonplekken. In 2010 was de studio klaar en in 2011 werd de wooncapaciteit uitgebreid tot 5 woonplekken en vonden de eerste Wwoofers de weg naar de Weegbree. In 2012 werd de vzw opgericht. Daarmee werd ook de visie van de woongroep en een cursus- en activiteitencentrum ontwikkeld.
In 2013 werd, ondersteund door de Koning Boudewijn Stichting, een samentuinproject ontwikkeld volgens de principes van de voedselbowbouw. Daarnaast, kregen deelnemers ook een moestuinperceel. Tot op heden, beschikt de Weegbree over 3 woningen in het hoofdgebouw, een groepsruimte, gemeenschappelijke eetruimte, een activiteitenyurt en 4 staanplaatsen met woonyurts. In de toekomst wil de weegbree bovendien een coöperatie oprichten, extra grond bijkopen om een CSA boerderij (Community Supported Agriculture) en een extra woonhuis te bouwen.
Ja, maar… Is dit geen geitenwollensokken-gedoe?
Natuurlijk bestaan er ecodorp gemeenschappen die aanzien kunnen worden als een geitenwollensokken-gemeenschap. Maar dat is niet altijd het geval. Zo werd begin jaren 2000 BedZED ontwikkeld, een soort ecodorp ontwikkeld in een stedelijke context. Deze ecowijk bevind zich in Hackerbridge, een buitenwijk in Londen en toont hoe een ecodorp kan geïntegreerd worden in een stedelijke context. Deze wijk beschikt over 82 huizen en 1400 m² aan werkplaatsen. Er wonen 220 inwoners, waarvan 1/3de eigenaar is van hun pand.
In 2003, een jaar na de oplevering van het project, werd onderzoek gedaan naar de gemiddelde co² uitstoot van de inwoners in vergelijking met de gemiddelde Brit. Dit waren de resultaten:
- Er werd 88 % minder verwarmd
- Er werd 57 % minder warm water verbruikt
- Het elektriciteitsgebruik lag 25 % lager
- Het gebruik van drinkwater lag 50 % lager
- Het autogebruik lag 65 % lager
Bovendien had de wijk ook op sociaal vlak voordelen voor de inwoners. Elke inwoner kent gemiddeld 20 buren bij naam. De 3 gebouwen zijn dan ook verbonden met brugjes die de terassen met elkaar verbinden. Dit zorgt dan ook voor een gemeenschapsgevoel. Naast het gebouw, is er ook een park met fitness toestellen enz. Ook is er een goede verbinding met openbaar vervoer om ervoor te zorgen dat de inwoners zo weinig mogelijk hun auto gebruiken.
Wil je meer weten over de ontwikkeling van deze wijk? Bekijk dan zeker onderstaande playlist!
Sólheimar, het ecodorp waar gehandicaptenzorg en ecologisch leven hand in hand gaan
Het oudste ecodorp is Sólheimar, in Ijsland. Dit ecodorp is opgericht in 1930 door Sesselja Sigmundsdottir, en staat bekend om hun artiestieke en ecologische atmosfeer. De grond werd in maart 1930 gekocht door het kinderzorg comité van de kerk van Ijsland. Sesselja leasede de grond van de kerk, en startte er in juli het weeshuis toen ze 25 jaar oud was. In het weeshuis, liet Sesselja oa. valide kinderen samenspelen met andersvalide kinderen. In die tijd, werd dit nog als ongezond beschouwd, maar Sesselja bleef volhouden. Juist door die volhardendheid wordt ze nu gezien als pionier in de pedagogie.
In 2000, toen het dorp hun 70ste verjaardag vierde, besliste de Ijslandse regering om 75 miljoen Ijslandse kronen (bijna 500 000 €) te investeren in het dorp. Het werd gebruikt om het Sesseljuhus Environmental Centre te bouwen. Dit gebouw werd als voorbeeld voor duurzaam bouwen gebouwd. Voor de bouw, werd rekening gehouden met de oorsprong en de productie van de bouwmaterialen en de recuperatie ervan. Zoals je op onderstaande foto ziet, kreeg het gebouw zelf een groen dak, waardoor het gebouw mooi opgaat in de omgeving. In het gebouw worden workshops, seminaries enz. georganiseerd rond duurzaamheid. Zo is er bijv. een auditorium met een capaciteit van 100 man. Het geldt ook als gemeenschapsruimte voor de inwoners van het dorp, waar ze films kunnen kijken, of indoor activiteiten kunnen organiseren.
Tegenwoordig wonen 100 mensen in het dorp. Alle inwoners focussen op de groei en ontwikkeling van de mensheid en natuur. Het sociale doel zorgt er dan weer voor dat de inwoners er de kans krijgen om te werken, leven en hun sociaal leven op te bouwen, al dan niet in samenwerking met vrijwilligers uit oa. het Europese vrijwilligersnetwerk. Specifiek, bestaan de activiteiten zowel uit artistieke activiteiten als biologische land- en bosbouw. Het dorp is tevens het enige IJslands dorp dat aan biologische bosbouw doet.
Meet the Ecovillages – The Iberian Experience
Heeft het ecodorp-virus je gebeten, maar wil je graag meer weten over het leven in ecodorpen?
