Deze Nederlandse pioniers Ad Vlems en zijn vrouw Monique Vissers namen de koe bij horens en lanceerden in 2008 het idee van een Eco-dorp. Ze werden overstelpt met reacties. Vijf jaar later werd het Eco-dorp een feit. Ondertussen telt hun ‘zelfvoorzienend’ dorp zo’n 44 volwassenen en 15 kinderen: de oudste is 78, de jongste nog geen jaar. Mensen wonen bij hen omdat ze van het gemeenschapsleven houden, duurzaamheid belangrijk vinden of graag in de natuur zijn. Vaak is het een beetje van alle drie.
We hebben een voedselbos waar we zestig procent van ons voedsel vandaan halen. Dat eten is gratis: elke vrijdag komt iemand met een kruiwagen langs die groente en fruit uitdeelt.” Ook op het gebied van water en energie is het ecodorp vrijwel zelfvoorzienend. Zo vangen de bewoners regenwater op in ondergrondse tanks voor de wc’s, wasmachines en de tuin. En door het duurzame energiesysteem kost de verwarming iedere maand precies … nul euro.
Ook de manier waarop de woningen worden gefinancierd is uniek.
De gemeenschap is namelijk onderdeel van de VrijCoop: een vereniging van ecodorpen die nieuwe woongemeenschappen helpt met financiering én huizen uit de markt haalt. Dat werkt zo:
- Zodra een ecodorp z’n eigen lening heeft afbetaald, gaan de sociale huurinkomsten (minus een bedrag voor onderhoud en reparaties) naar de VrijCoop.
- Met dit geld geeft de VrijCoop leningen aan nieuwe ecodorpen, zodat ze voor het rondkrijgen van hun financiering niet afhankelijk zijn van banken en subsidies.
- Dit geeft de beweging van ecodorpen een boost …
- … maar het zorgt er ook voor dat steeds meer gemeenschappen deel worden van de VrijCoop, en daarmee dat steeds meer woningen ‘uit de markt’ worden gehaald. Zodra een huis onderdeel is van de VrijCoop, wordt het namelijk nooit meer verkocht en blijft het voor altijd een sociale huurwoning. Zo worden huizen weer plekken om in te wonen, in plaats van om geld mee te verdienen.
Duurzaam leven moet voor iedere portemonnee zijn vonden ze. “We wisten daardoor gelijk dat we sociale huurwoningen wilden bouwen.” Door een heleboel zelf te doen (zoals het Ecodorp terrein bijvoorbeeld bouwrijp te maken en mee te bouwen) lukte het om de klimaatpositieve woningen voor 128.000 euro per stuk te realiseren, en ze vervolgens als sociale huurwoningen te verhuren. “We zijn onze eigen projectontwikkelaar en huisbaas, dus we hoeven geen winst te maken”, aldus Ad: “De sociale huurinkomsten zijn precies genoeg om onze lening in dertig jaar tijd af te lossen.”
De kracht van de commons
Als je met een groep burgers zelf aan de slag gaat, kun je de lat qua sociale en ecologische winst heel hoog leggen, merkt Ad. Neem de woningen: “Doordat je die zelf bouwt, kun je zeggen: we willen dat alles gemaakt is van organische materialen of van afval. In onze fundering zit bijvoorbeeld glasschuim, een reststroom van de glasrecyclingindustrie, en onze muren zijn gemaakt van kalkhennep. Hierdoor zit in onze woningen meer CO2 opgeslagen dan nodig was om ze te bouwen.”
“Niks is bij ons zogenaamd ‘te hoog gegrepen’: je mag doen wat je leuk vindt. Want als de mensen schitteren, gaat het ecodorp ook schitteren”
Ad Vlems
De kracht van de community
Om het ecodorp draaiende te houden, werken alle bewoners twee dagen per week mee. Dat klinkt als best veel, maar een avondvergadering telt als een dagdeel en je mag doen wat je leuk vindt. Ad: “Niks is zogenaamd ‘te hoog gegrepen’. Dus als je mee wilt naar de ministeries bij wie we op bezoek gaan, dan kan dat. Zo komen mensen in hun kracht te staan en ontdekken ze nieuwe kwaliteiten. Dat is fantastisch, want als de mensen schitteren, gaat het ecodorp ook schitteren.
Je aansluiten bij een ecodorp? Inmiddels zijn er 77 initiatieven in Nederland. Je vindt ze op deze website.
