De universiteit van Wagening staat bekend voor zijn grootschalig onderzoek op vlak van nieuwe landbouwtechnieken. Ook in Vlaanderen speelt Ilvo en zeker het team van Bert Reubens met zijn actionlab voedselbossen een prominente rol. Daar kan je trouwens terecht voor persoonlijk advies als je de stap wil zetten om te boeren met bomen. Want er zijn veel vormen van agroforestry. Maar waarom zou je het doen?
Agroforestry biedt de meeste voordelen
Onderzoek in Frankrijk wees uit dat Agfroforesty het meeste voordelen biedt. Het grootschalig syntheseoverzicht werd uitgevoerd door een Frans-Nederlands onderzoeksteam. Het team maakte een compilatie van de resultaten van 95 meta-analyses, 5.156 studies en 54.554 experimenten die 85 jaar beslaan en vertegenwoordigen meer dan 120 gewassoorten in 85 landen. Gewasdiversificatie bleek de gewasproductie met 14% en de daarmee samenhangende biodiversiteit met bijna 25% te verhogen. De waterkwaliteit verbeterde met 50%, de bestrijding van ziekten en plagen met ruim 63% en de bodemkwaliteit met 11%. De auteurs – wetenschappers van CIRAD, INRAE en de Vrije Universiteit Amsterdam – maakten onderscheid tussen de geïmplementeerde diversificatiestrategieën, terwijl ze de uitstekende prestaties van op agroforestry gebaseerde systemen benadrukten.
De wetenschappers schetsen de effecten van vijf belangrijke diversificatiepraktijken van de teeltsystemen, afhankelijk van de spatiotemporele kenmerken van het diversificatieproces, namelijk:
- Agroforestry: houtige vegetatie (bv. bomen of struiken) wordt geïntegreerd in gewas- of veeteeltsystemen. Enkele voorbeelden zijn: alley cropping, akkerland omgeven door heggen, agroforestry stands, schaduwrijke meerjarige gewassen, enz.
- Intercropping: mengsels van gewassen worden op hetzelfde veld geteeld, inclusief relay cropping (gewassen gezaaid in mulch van het vorige gewas).
- Rassenmengsels: verschillende rassen van dezelfde gewassoort worden tegelijkertijd op hetzelfde veld geteeld.
- Vruchtwisseling: een terugkerende opeenvolging van een gevarieerde reeks geselecteerde gewassen wordt op hetzelfde veld geteeld volgens een vooraf bepaalde tijdcyclus (regelmatige opeenvolging van geldgewassen).
- Cover-crop systemen: planten worden geteeld vanwege hun uiteenlopende agronomische en milieuvoordelen als aanvulling op het hoofdgewas, bijvoorbeeld cover-crops, en randen rondom gewasvelden.
De onderzoekers voerden een statistische analyse uit van alle beschikbare experimentele gegevens en stelden vast dat deze diversificatiestrategieën leidden tot een mediane toename van 24% van de geassocieerde biodiversiteit – de niet-geteelde biodiversiteit die binnen een agro-ecosysteem heerst. De toename betrof ook de productie van gewassen (+14%), evenals de levering van verschillende ecosysteemdiensten, zoals waterregulering (+51%) en bodemkwaliteit (+11%), of de bestrijding van plagen en ziekten (+63%).
Wat moet ik met die bomen op mijn erf?
Bomen leveren heel wat diensten aan de maatschappij, dat is bekend:
- Toename van de biodiversiteit
- Meer koolstofopslag in de bodems
- Mildering van de gevolgen van de klimaatverandering
- Luchtzuivering
- Landschappelijke en recreatieve waarde
Uit onderzoek weten we dat het ook voor landbouwers financieel of bedrijfstechnisch interessant kan zijn:
- Bescherming tegen erosie
- Risicospreiding door inkomsten te diversifiëren
- Creatie van een gunstig microklimaat met functionele biodiversiteit
Wil je er nog meer over lezen. Onderstaande tekening komt uit het onderzoeksrapport van WUR, de universisteit van Wageningen werkt ook al jaren samen met Wouter Van Eck een voedselbospionier die bewijst dat een voedselbos ook rendabel kan zijn. Ketelbroek staat ondertussen bijna op iedereen zijn verlanglijste om te bezoeken. Maar ook in België zijn er ondertussen al een paar interessante pioniers die met hun manier van Agroforestry anders gaan boeren.
